Lực dùng trong niềng răng – Nha khoa AN AN

Cùng nha khoa AN AN tìm hiểu “Lực dùng trong niềng răng là gì? Lực bao nhiêu là phù hợp?” bạn nhé!

LỰC DÙNG TRONG NIỀNG RĂNG LÀ GÌ? Nha khoa AN AN xin nhắc lại 1 số khái niệm cơ bản về vật lý như sau nhé:

Lực:

Là một sức kéo/đẩy đặt lên một vật làm di chuyển vật đó đến một vị trí khác trong không gian.

Lực là một vector, biểu thị bằng 4 yếu tố:

+ Cường độ lực: biểu hiện bằng chiều dài vector

+ Phương

+ Hướng

+ Điểm đặt lực.

• Ba định luật Newton:

• Định luật 1:Mỗi vật đều tiếp tục ở trạng thái nghĩ hay chuyển động thảng đều  (ở trạng thái cân bằng), trừ khi vật bị buộc thay đổi trạng thái do tác động của lực đặt lên nó.
• Định luật 2:Gia tốc của vật (a), tỷ lệ thuận với lực tác động, tỷ lệ nghịch với khối lượng của vật và có hướng theo hướng của lực tác động.

a=F/m

F: lực tác động

m: khối lượng vật cần di chuyển.

• Định luật 3:Lực tác động sẽ tạo ra phản lực có cường độ tương tự nhưng ngược chiều lực tác động.
• 
  

  Moment lực:

• Là tổng lực tạo ra bằng tích số lực tác động với độ dài cánh tay đòn (khoảng cách điểm đặt lực đến tâm cản).
• Moment (g/mm)= lực(g) x khoảng cách (mm)

M= F.d

Có hai loại moment trong chuyển động của một vật.

• Trong không gian muốn di chuyển một vật đến đúng vị trí mong muốn thì sử dụng hai điểm đặt lực lên đó.
• Lực đòn bẩy cần thiết tìm được điểm đặt tạo lực và độ dài cánh tay đòn.
• Trong di chuyển răng cũng không đơn giản mà phải vận dụng các vấn đề trên, tìm ra tâm cản, tính được tâm xoay, tạo ra M_Fvà M_C, phối hợp nhau để răng di chuyển theo ý muốn.

• Moment lực:

M_F =F.d Tâm cản 1/3 chân răng

F : lực đặt

d : khoảng cách tâm cản đến điểm đặt lực

• Moment ngẫu lực (xoay): (2 lực đối xứng, ngược chiều, F₁ , F₂)

M_c=F.d

F: lực đặt

d: khoảng cách 2 điểm đặt lực (F_1, F₂)

Tâm xoay thay đổi, F phụ thuộc d.

M_F>M_c : tâm xoay đi xa tâm cản à hướng về chop răng: tạo nên nghiêng răng có kiểm soát.

M_F=M_c: tâm xoay à vô cực à răng di tịnh tiến.

M_F<M_c: tâm xoay di về hướng bờ cắn à chân răng có biên độ di chuyển nhiều hơn thân răng à torgue chân răng.

• Tâm cản của răng là điểm mà tác dụng qua điểm đó àrăng di tịnh tiến.

Tâm xoay là tâm điểm của răng trong khi di chuyển răng xoay quanh nó.

• Moment lưc: là cường độ lực tác động cách xa tâm cản của vật (M_F).

Moment ngẫu lực (moment xoay): là cường độ lực xoay (M_C).

d: khoảng cách 2 điểm đặt lực, gần bằng cánh tay đòn.

Ngẫu lực: 2 lực F₁, F₂ ngược chiều nhau à chuyển động xoay.

Trong CHRM thường kết hợp ngẫu lực và một lực đơn à di chuyển răng theo mong muốn. Khi tạo ra 1 ngẫu lực (lực xoay) tránh tạo phát sinh các ngẫu lực không mong muốn (không kiểm soát) à tạo ra di răng ngoài ý muốn.

• Các di chuyển của răng khi có lực tác động phụ thuộc vào vị trí tâm xoay so với vị trí tâm cản.
• Tâm xoay hướng về chóp răng cách xa tâm cản và càng xa hơn so với vị trí đặt lực àrăng nghiêng.

Tâm xoay trùng tâm cản hay còn gọi là M_CO: Răng di tịnh tiến.

Tâm xoay và điểm đặt lực gần nhau nằm vùng thân răng à ép nghiêng chân răng.

Quy luật này chung cho tác động lực tháo lắp lẫn khí cụ cố định, dây tròn, hoặc cung lỏng lẽo trong mắc cài.

Cụ thể hơn áp dụng cho răng có gắn mắc cài:

• Nếu sử dụng dây tròn thì ngẫu lực tạo ra ít nhẹ hơn cung vuông hoặc là cung chữ nhật. Khi đặt một lực lên răng thông qua cung và mắc cài àđiểm đặt lực trùng mắc cài xảy ra các trường hợp sau:
• Dây tròn hoặc dây lỏng lẽo trong khe xuất hiện 3 lực, 3 moment lực.

M₁=d₁.F à nghiêng răng, di xa răng: d₁=d(khe mắc cài, tâm cản)

M₂=d₂.F à torgue chân răng        : d₂=d(mp khe mắc cài, tâm cản)

M₁=d₁.F à xoay răng                          : d₃=d(khe mắc cài, trục tâm cản)

• Dây vuông hay dây chữ nhật sát vào khe: bản thân dây tạo ra 2 lực 2 đầu cạnh mắc cài F₁, F₂ngược chiều nhau tạo nên 1 ngẫu lực có :

M_C= F₁.d₁=F₂.d₄    (d_4: khoảng cách khe ngang mắc cài)

Đồng thời tạo ra 2 lực F₁’ và F₂’ ngược chiều tác động vào khe dọc mắc cài tạo ra ngẫu lực: M_C’= F₁’.d₅=F₂’.d₅    (d_5: khoảng cách khe dọc mắc cài)

M_Ctạo di chuyển nghiêng chân răng à gần xa.

M_C’ tạo di chuyển nghiêng răng và chân răng à ngoài trong.

Trong CHRM sự phối hợp: M₁, M₂,M₃, M_C và M_c’ tạo ra những di chuyển răng theo ý muốn cũng như không theo ý muốn, điều này phụ thuộc vào tư duy toán học và kỹ năng của bác sĩ điều trị.

Thông thường để răng di chuyển đúng hướng thường có  2 moment lực tác động cùng lúc.

NHA KHOA AN AN XIN ĐƯA RA CÁC CHỈ SỐ CẦN NHỚ ĐỐI VỚI LỰC DÙNG TRONG NIỀNG RĂNG NHƯ SAU:

• Các loại mức độ lực:

1. Lực rất yếu: (gram)

15

30

2. Lực yếu:

50

90

120

150

3. Lực trung bình:

170

200

230

250

300

4. Lực mạnh:

310

340

370

400

430

5. Lực rất mạnh:

450

900

1300

• Lực nhẹ:Tăng áp lực tạo nên do dịch khoang nha chu, răng di chuyển trong khoảng di chuyển nha chu. Mạch máu bị chèn ép một phần thay đổi áp lực và …?….
• Phản ứng sinh hóa xảy ra nhờ prostaglasdine và cytokines phóng thích àkích thích tế bào tạo cốt bào và hủy cốt bào hoạt động tốt.
• Răng di chuyển sau 2 ngày, không đau.
• Lực mạnh:mạch máu bị chèn ép nhiều à hoại tử
• Hyaline hóa, gây tiêu xương dưới màng
• Bệnh nhân đau, răng di chuyển sau 7- 14 ngày.
• 
  

  Lực tối ưu di chuyển răng trong CHRM:

Loại di chuyển	Lực (gram)/ răng
Nghiêng răng	35-60
Tịnh tiến	70-120
Dựng trục chân răng	50-100
Xoay răng	35-60
Trồi răng	35-60
Lún răng	10-20

Sự tang giảm đôi chút phụ thuộc răng, kích thước răng, kích thước chân răng, mô nha chu và số lượng chân răng trên một chân.

Các lực lớn dùng cho cầu răng lớn và nhiều chân.

Các lực nhỏ dùng cho răng cửa và răng một chân.

• 
  

  Lực tác động đến tang trưởng trong CHRM:

Phải nhớ rằng kích thước tang trưởng luôn đi kèm loại bỏ nguyên nhân.

a. Kềm hãm phát triển XHT Cl II xương	250-500g/bên 12h/ngày (chiều và đi ngủ) 12 – 18 tháng
b. Kích thích XHT phát triển, Cl III do lùi hàm trên	350g/bên 14h/ngày, 10-18 tháng
c. Kềm hãm phát triển XHD (thường không hiệu quả nếu do di truyền)	400-500g/bên, 18h/ngày Đeo lâu và thường qua tuổi phát triển.
d. Kích thích cho XHD phát triển ra trước. Hiệu quả cao, hợp tác tốt và loại bỏ nguyên nhân	300-400g/bên 14h/ngày, 8-12 tháng
e. Nới rộng hàm nhanh (tách xương hàm cho trẻ quá hẹp), (tách …?… xương khẩu cái)	4000-9000g/24h Quan sát vừa đủ.
f. Nới rộng hàm chậm Rộng cung răng + xương ổ răng	1000-2000g/24h Quan sát đủ yêu cầu

 

Nha khoa An An niềng răng chỉnh nha chuyên sâu

2U Nguyễn Thị Tần, P2, Q8, TPHCM

028 2232 1255

(đi vào đường lô F bên hông chợ Rạch Ông 50m)

Sơ đồ đường đi đến Nha khoa An An